Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
DOI 10.25040/ntsh2018.01.09
УДК 616.12 – 005.4 – 036.12 – 008.9 – 056.52 – 056 – 037
Наталія Чмир
Львівський національний медичний університет імені Данила Галицького, м. Львів, Україна
при метаболічному синдромі (МС) з ожирінням з врахуванням статі та віку.
Згідно з результатами ехокардіографії, пацієнти вищезазначених груп, де було підтвердже- но ХІХС, характеризувалися збільшенням товщини задньої стінки лівого шлуночка(ЗСТЛШ), товщини міжшлуночкової перегородки(МШП), кінцево-діастолічного розміру лівого шлуноч- ка(КДРЛШ) та лівого передсердя(ЛП).
У третій групі, без ознак ХІХС, при аналізі ліпідного спектра спостерігалось лише підвищення рівня ТГ і ЛПДНЩ.
Аналізуючи ехокардіографічні дані, у цих пацієнтів дилатація ЛП і збільшення товщини МШП свідчило про розвиток метаболічної кардіопатії, характерної для метаболічного синдрому. Оцінюючи результати дослідження гормонів, у третій групі виявлено підвищення рівня про- лактину, кортизолута ТТГ. Підвищення рівня ТТГ спостерігалось у другій і четвертій групах, на відміну від першої групи, де кількість ТТГ відповідала контролю.
У першій, другій і четвертій групах пацієнтів рівень пролактину достовірно не відрізнявся від контролю.
Виявлено гендерні відмінності при порівнянні першої та третьої групи: підвищення ТТГ і про- лактину у жінок третьої групи, при нормальних рівнях вищезазначених гормонів у чоловіків першої групи. У другій і четвертій групах спостерігалось підвищення рівня ТТГ за нормаль- ного вмісту пролактину.
Ключові слова: метаболічний синдром, пролактин, тиреотропний гормон.
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
DOI 10.25040/ntsh2018.01.09
УДК 616.12 – 005.4 – 036.12 – 008.9 – 056.52 – 056 – 037
Natalja Chmyr
Danylo Halytsky Lviv National Medical University, Lviv, Ukraine nataljakushnir@gmail.com
According to the results of the study of lipid metabolism, increase of low-density lipoprotein cholesterol (LDL CH), triglycerides (TG), very low-density lipoprotein cholesterol (VLDL CH), total cholesterol (TCH), coefficient of atherosclerosis (CA) and decrease of high-density lipoprotein cholesterol (HDL CH) were observed in patients of 1, 2 and 4 groups.
According to the results of lipid spectrum study, high levels of TG and VLDL were observed in patients of the 3rd group (diagnosis of chronic CAD was not confirmed).
According to ultrasonography results, increased IVST and LA dilatation indicated the development of metabolic cardiopathy in patients of this group.
Increased levels of prolactin, cortisol, and TSH were observed in patients of group 3. An increased of level of TSH was observed in the second and fourth groups, unlike the first group, where the level of TSH was normal.
Prolactin level was within normal limits in groups 1, 2, 4. High levels of TSH and normal levels of cortisol were recorded in groups 2 and 4, in contrast to group 1, which had a normal TSH level and increased cortisol level.
Gender differences in the first and third group: increased TSH and prolactin levels for women of the 3rd group and normal levels of these hormones for men of the 1st group. Increased levels of TSH with normal content of prolactin were observed in the second and fourth groups.
Key words: metabolic syndrome, obesity, prolactin, thyroid-stimulating hormone.
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Відомо, що одним із чинників ризику ХІХС є ожиріння, в основі якого лежать метабо- лічні зрушення [Hinnouho G.M., 2015;Vliet- Ostaptchouk J.V. 2014]. Поширеність МС в Європі становить 11.6%-26.3% [Preston SH 2014,Lopes HF 2016]. В літературі чітко не подано патогенетичні та клінічні особли- вості ХІХС з метаболічним синдромом(МС) при ожирінні окремо в чоловіків і жінок, що потребує подальшого уточнення для чітко- го розуміння прогнозу з врахуванням ген- дерних особливостей та віку[Antonopoulos AS, 2016;Flegal KM,2012; Kamalesh M, Therkelsen KE ].
Актуальним залишається вивчення патоге- нетичних особливостей цієї патології в чо- ловіків і жінок з ожирінням порівняно з ві- ком[[VelardeGP Rodriguez ACI,2015, Ozdemir ED,2014].
Відповіді на ці питання вдосконалили би ді- агностику та прогноз ХІХС, оскільки захво- рюваність на цю патологію перебуває на ви- сокому рівні.
Визначити, в порівнянні, критерії діагности- ки ХІХС при МС з ожирінням, враховуючи стать і вік.
Ми вивчали чотири групи пацієнтів(n=138) з МС на фоні ожиріння II – IIІ ступенів з попереднім діагнозом ХІХС на базі 5 місь- кої клінічної лікарні м. Львова та Львівсько- го обласного державного клінічного ліку- вально-діагностичного ендокринологічного центру. До першої групи увійшли чоловіки віком 28 - 40 років(n=23). Другу групу ста- новили чоловіки віком 40-70 років(n=29). Третя група представлена жінками 30 - 40 років(n=59).Четверту групу становили жін- ки віком 40-70 років(n=27). До контрольної групи належали 42 практично здорові осо- би віком 27,55 ±1,28 років ( чоловіки n=19, жінки n=23). Діагноз МС поставлено відпо- відно до критеріїв IDF [3].
Діагноз ХІХС встановлювали на підставі клінічних, електрокардіографічних та уль- трасонографічних критеріїв, відповідно до рекомендацій Європейського товариства кардіологів (2017), а також Асоціації карді- ологів України.
Аs it is generally known, obesity is one of the risk factors of chronic CAD and associated with metabolic changes [Hinnouho GM, 2015; Vliet-Ostaptchouk JV 2014]. The prevalence of MS in Europe is 11.6% -26.3% [Preston SH 2014] Lopes HF 2016]. Pathogenetic and clinical features of chronic CAD in MS with obesity, separately in men and women have not been studied thoroughly in scientific arti- cles yet. This problem requires further refine- ment in order to understand prognosis better, taking into account gender characteristics and age [Antonopoulos AS, 2016; Flegal KM,2012; Kamalesh M, Therkelsen KE ].
It is very important to study the pathogenet- ic features of such cases in men and women with obesity having their age taken into ac- count [Velarde GP Rodriguez ACI,2015, Oz- demir ED,2014]
Results of the research can be useful in im- proving diagnostics and prognosis of chronic CAD, as well as this pathology is characterized by high morbidity level.
To determine diagnostic criteria for chronic CAD in MS with obesity taking into account gender and age.
Four groups patients (n=138) with MS in obesity II – IIІ degree with a previous diagnosis of CAD were studied on the base of Communal Munici- pal Clinical Hospital №5 and Lviv Regional State Clinical Treatment and Diagnostic Endocrinology Center. The 1st group was represented by men 28-40 year old (n=23). The 2nd group was rep- resented by men 40-70 year old (n=29). The 3rd group was represented by 30-40 year old women (n=59). The 4th group was represented by 40-70 year old women (n=27). The control group consisted of 42 healthy persons 27.55 ±
1.28 years old (men – 19, women - 23). The di- agnosis of MS was established according to the diagnostic criteria of the International Federa- tion of Diabetes (IDF Brussels: 2005)
The diagnosis of chronic CHD was established according to the clinical, electrocardiological, echocardiographic criteria in accordance with recommendations of the European Society of Cardiologists and the Association of Cardiolo- gists of Ukraine.
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Оцінку ліпідного спектра крові проводили відповідно до рекомендацій Європейського товариства атеросклерозу (EAS) та Європей- ського товариства кардіологів (ESC) (2017).
Рівень ліпопротеїдів високої щільнос- ті (ЛПВЩ) визначено колориметричним методом набором реагентів «Cholesterol- liquicolor», загального холестерину (ЗХС)
– реагентами «Холестерин «СпЛ» , триглі- церидів(ТГ) – набором «Тригліцериди
«СпЛ» inVitro». Рівень ліпопротеїдів низької щільності (ЛПНЩ)обчислювали за форму- лою W.T. Friedewald (1972) (ммоль/л)
ЛПНЩ = ЗХС- ( ЛПВЩ + ТГ/2,2),
де коефіцієнт атерогенності(КА) – за фор- мулою А.Н. Клімова
КА(ум.од.)=( ЗХС- ЛПВЩ)/ ЛПВЩ.
Кортизол у сироватці крові визначали набо- ром реактивів «ДС-ІФА-Стероїд-Кортизол», застосовуючи моноклональні антитіла ме- тодом імуноферментного аналізу(ІФА). Ти- реотропний гормон гіпофізу (ТТГ) і вільний тироксин (fT4) вивчали набором реактивів
«ДС-ІФА-Тироід-ТТГ» методом ІФА. Пролак- тин визначали набором реагентів для імуно- ферментного аналізу «ДСУ–ІФА–Пролактин».
Ехокардіографію проводили на апараті
«AcussonCypres». У цьому випадку визна- чали товщину міжшлуночкової перегород- ки (МШП), товщину задньої стінки лівого шлуночка (ТЗС ЛШ), розміри висхідної аор- ти (ВА), кінцево-діастолічний розмір лівого шлуночка (КДР ЛШ), передньо-задній роз- мір правого шлуночка(ПШ), передньо-за- дній розмір лівого передсердя (ЛП), а також фракцію викиду (ФВ).
Критеріями включення у пацієнтів з ХІХС були стабільна стенокардія І-ІІ ФК (згідно з NYHA), серцево-судинна недостатність 0-І стaдії.
Критеріями виключення були наявність у пацієнтів супутньої патології, в тім числі го- стрих і хронічних захворювань, онкологіч- ної патології тощо.
Статистичну обробку виконано, викорис- тавши U-критерій Манн–Вітні, та Т-крите- рій Стьюдента. Рівень значимості приймали p<0,05.
The lipid profile was evaluated in accordance with the recommendations of the European Society of Cardiology (ESC) and European So- ciety of Atherosclerosis (EAS) for 2017.
Level of high-density lipoprotein cholester- ol(HDL CH) was determined by a colorimetery method by the set of reagents of «Cholesterol liquicolor», total cholesterol level(TCH) – by the reagents «Cholesterol «SpL»», triglycer- ides(TG) - by the reagents «Triglycerides
«SpL» in Vitro».The level of low-density lipo- protein cholesterol (LDL CH) was calculated by the formula of W.T. Friedewald(1972)
LDL CH = TCH - (HDL CH + TG/2.2)
Koefficient of atherosclerosis (KA) was calcu- lated by the formula A.N. Klimov:
KA = (TCH - HDL CH)/HDL CH.
Cortisol was determined by the set of re- agents of «DS-ELISA-steroid Cortisol» with the use of monoclonal antibodies by the method of immunoassay analysis(ELI- SA). Levels of thyroid-stimulating hormone (TSH) and free thyroxinе (fT4) were studied by the set of reagents of «DS-ELISA-TSH Thyroid» by ELISA. Prolactin determined by the reagents of «DS-ELISA-Prolactin» by ELISA.
The echocardiography was performed on the
«Acusson Cypres» apparatus. Interventricular septal thickness (IVST), left ventricular poste- rior wall thickness (LVPWT), dimensions of the ascending aorta(AO), left ventricular end-di- astolic dimension (LVEDD), right ventricular anteroposterior dimension (RV), left atrium anteroposterior dimension (LA) and ejection fraction (EF) were studied.
The criteria for inclusion patients with chronic CHD were as follows: stable angina I – II func- tional class (according to NYHA), cardiovascu- lar insufficiency 0-I stages.
Exclusion criteria included acute and chronic diseases, oncolgic pathology.
Statistical analysis was performed using Mann-Whitney U-criterion and T- Student test.
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Згідно з нашими дослідженнями, показ- ники ліпідного обміну, дані ультрасоно- графії в першій, другій і четвертій групі статистично достовірно не відрізнялися (див. табл.1, 2). Отже, діагноз ХІХС з МС та ожирінням у цих пацієнтів був підтвер- джений.
Отже, для першої, другої та четвертої груп характерно: підвищення рівня ЗХС, ЛПНЩ, КА, а також ТГ і ЛПДНЩ, зниження ЛПВЩ. Зазначені зрушення в цих групах не мають гендерних особливостей і не залежать від віку.
Для ХІХС з МС та ожирінням для першої, другої та четвертої груп за результатами ехокардіографії характерно: збільшення товщини МШП, ЗСТЛШ, КДРЛШ і ЛП.
До третьої групи входили жінки віком до 40 років, де за даними ліпідного спектра та клініко-функціональних показників діагноз ХІХС при МС з ожирінням не був підтвер- джений на основі високого вмісту ЛПВЩ, низького вмісту ЛПНЩ тощо. Зміни ліпідного спектра в цій групі відповідають МС з ожи- рінням.
Для патогенетичного обґрунтування цьо- го феномена ми вивчали у всіх групах такі гормони: пролактин, ТТГ, fT4, кортизол. По- казники вищезазначених гормонів подано в табл. 3.
Як видно з табл., у групах пацієнтів з ХІХС і МС з ожирінням (групи перша, друга, чет- верта) рівень пролактину достовірно не від- різняється від контролю, що свідчить про розвиток ускладнення МС.
Тоді як у першій групі кількість ТТГ відпо- відає нормі, на відміну від третьої, другої та четвертої групи, де він підвищений і становить 4,32±0,45 мкОд/дл, 9,08±3,35 мкОд/дл і 6,18±1,8 мкОд/дл. Кортизол підвищений в першій групі – 237,17±13,6 нг/мл. Щодо fT4, то він у всіх досліджу- ваних групах був на рівні контрольних величин, що за підвищеного ТТГ свідчить про субклінічний гіпотиреоз.
Варта уваги третя група пацієнтів, пред- ставлена жінками до 40 років, де не підтверджено ХІХС, але наявний МС з
According to the results of our studies presented in Tables 1 and 2, parameters of lipid spectrum as well as ultrasonographic parameters were similar in patients of 1, 2, 4 groups. Thus, diagnosis of chronicCADwasverifiedinpatientsofthesegroups. Table 1
Groups 1, 2 and 4 are characterized by the increased total cholesterol (TCH), low-density lipoprotein cholesterol (LDL CH), CA, as well as increased triglycerides (TG) and very low- density lipoprotein cholesterol (VLDL) levels and decrease in high-density lipoprotein cholesterol (HDL CH) level regardless of gender and age.
Interventricular septal thickness (IVST), left ventricular posterior wall thickness (LVPWT), left ventricular end-diastolic dimension (LVEDD) and left atrium anteroposterior dimension (LA) were increased in patients of 1, 2 and 4 groups with chronic CHD in MS with obesity, according to the results of echocardiography.
Diagnosis of chronic CAD wasn’t verified in patients of the third group represented by 30- 40 year old women, according to parameters of lipid spectrum (high HDL level, low LDL level) as well as clinical and functional indicators. Changes of the lipid spectrum confirm MS with obesity in this group.
Levels of prolactin, TTG, fT4, and cortisol were studied in all groups for the pathogenetic confirmation of this case.
Indicators of these hormones are showed in Table 3.
Prolactin levels in groups of patients with chronic CAD in MS with obesity (groups 1, 2 and 4) are not significantly different from the control group, as it is apparent from the table 3. While the TSH level is within its normal limits in the group 1, it is elevated in the group 3( 4,32±0,45 mkOd / dl), group 2 ( 9.08 ± 3.35 mkOd / dl) and in the 4th group ( 6.18 ± 1.8 mkOd / dl). Level of cortisol is elevated in the 1st group 237.17 ± 13.6 ng / ml.
The fT4 was within its normal limits in all stud- ied groups. Increased level of TSH at normal fT4 level are the signs of sybclinical hypothyroidism.
The previous diagnosis of chronic CAD wasn’t ver- ified in group 3 which was represented by 30-40
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Таблиця 1
Показники, одиниці виміру | Контроль n=42 | МС n=59 | ХІХС з МС n=79 |
Загальний холестерин, ммоль/л | 4,8[3,89; 5,19] | 5,04 [4,43;5,5] p2<0,05 | 5,41[4,995;6,51] p2<0,05 p3<0,05 |
Тригліцериди, ммоль/л | 0,85[0,69; 0,94] | 1,9 [1,73;2,21] p1 <0,05 | 1,95 [1,38;2,48] p3<0,05 |
Ліпопротеїди високої щільності, ммоль/л | 1,25[1,03; 1,54] | 1,20 [0,98;1,39] p2<0,05 | 0,89 [0,8;1,02] p2<0,05 p3<0,05 |
Ліпопротеїди низької щільності, ммоль/л | 3,24[1,87; 3,54] | 3,0 [2,54;3,29] p2<0,05 | 3,9 [3,24;4,56] p2<0,05 p3<0,05 |
Ліпопротеїди дуже низької щіль- ності, ммоль/л | 0,39[0,31; 0,43] | 0,86 [0,79;1,0] p1 <0,05 | 0,89 [0,63;1,13] p3<0,05 |
Коефіцієнт атерогенності, ум.од. | 2,3[1,41; 3,42] | 3,3 [3,01;3,3] p1 <0,05 p2<0,05 | 5,11 [3,85;6,78] p2<0,05 p3<0,05 |
Примітка: *p1- різниця значуща між контролем і МС; p2 - різниця значуща між МС та ХІХС з МС; p3- різниця значуща між контролем та ХІХС з МС.
Table 1
Parameters | Control group n=42 | MS n=59 | Chronic CAD with MS n=79 |
Total cholesterol, mmol / l | 4.8[3.89; 5.19] | 5.04 [4.43;5.5] p2<0.05 | 5.41[4.995;6.51] p2<0.05 p3 <0.05 |
Triglycerides, mmol / l | 0.85[0.69; 0.94] | 1.9[1.73;2.21] p1 <0.05 | 1.95[1.38;2.48] p3 <0.05 |
high-density lipoprotein cholesterol, mmol / l | 1.25[1.03; 1.54] | 1.20[0.98;1.39] p2<0.05 | 0.89[0.8;1.02] p2<0.05 p3 <0.05 |
low-density lipoprotein cholesterol, mmol / l | 3.24[1.87; 3.54] | 3.0[2.54;3.29] p2<0.05 | 3.9[3.24;4.56] p2<0.05 p3 <0.05 |
very low-density lipoprotein choles- terol mmol / l | 0.39[0.31; 0.43] | 0.86 [0.79;1.0] p1 <0.05 | 0.89[0.63;1.13] p3 <0.05 |
Koefficient of atherosclerosis | 2.3[1.41; 3.42] | 3.3[3.01;3.3] p1 <0.05 p2<0.05 | 5.11[3.85;6.78] p2<0.05 p3 <0.05 |
p1- significant difference between control and MS; p2 - significant difference between MS and chronic CHD with MS; p3
- significant difference between control and chronic CHD with MS.
ожирінням. У цій групі пролактин збіль- шений і становить 24,27±2,61 нг/мл, на відміну від решти досліджуваних груп, також у цьому випадку підвищений кор- тизол 243,4±16,3 нг/мл та ТТГ 4,32±0,45 мкОд/дл.
year old female patients. MS with obesity was pres- ent in this group. Thus, increased level of prolactin
24.27 ± 2.61 ng / ml was observed in patients of the 3rd group in comparison to other groups. Cortisol level 243.4 ± 16.3 ng / ml and TSH level
4.32 ± 0.45 mkOd / dl are also increased in this group.
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Таблиця 2
Показники, одиниці виміру | Контроль n=42 | МС n=59 | ХІХС з МС n=79 |
Правий шлуночок, см | 2,0[1,8; 2,2] | 2,2 [1,8;2;3] | 2,05 [1,7;2,6] |
Висхідна аорта, см | 2,8[2,45; 3,15] | 3,0 [2,6;3,25] | 3,2 [3,1;3,3] |
Товщинa | 0,9[0,9 ;1,0] | 1,1 [0,85;1,2] | 1,2 [1,1;1,13] |
міжшлуночкової | р1<0,05 | р2<0,05 | |
перегородки,см | р2<0,05 | р3<0,05 | |
Товщина | 0,9[0,9; 1,0] | 1,0 [0,8;1,15] | 1,2 [1,1;1,3] |
задньої стінки | р2<0,05 | р2<0,05 | |
лівого шлуночка, см | р3<0,05 | ||
Кінцево-діастолічний | 4,7[4,35; 4,95] | 4,4 [4,15;4,75] | 4,95 [4,65;5,1] |
розмір лівого шлуночка, | р2<0,05 | р2<0,05 | |
см | р3<0,05 | ||
Фракція викиду, % | 62[60; 65] | 64,5 [61,0;66,5] | 62,0[60,0;65,5] |
Ліве передсердя, см | 3,1[2,9; 3,4] | 3,75[3,4;4,1] р1<0,05 | 4,15 [3,5;4,35] р3<0,05 |
Примітка. *p1- різниця значуща між контролем і МС; p2 - різниця значуща між МС та ХІХС з МС; p3- різниця зна- чуща між контролем та ХІХС з МС.
Table 2
Parameters | Сontrol group n=42 | MS n=59 | Chronic CAD with MS n=79 |
right ventricular anteroposterior dimension (RV) | 2.0[1.8; 2.2] | 2.2 [1.8;2.3] | 2.05 [1.7;2.6] |
dimensions of the ascending aorta | 2.8[2.45; 3.15] | 3.0 [2.6;3.25] | 3.2 [3.1;3.3] |
interventricular septal thickness (IVST), | 0.9[0.9 ;1.0] | 1.1 [0.85;1.2] р1<0.05 р2<0.05 | 1.2 [1.1;1.13] р2<0.05 р3<0.05 |
left ventricular posterior wall thickness (LVPWT) | 0.9[0.9; 1.0] | 1.0 [0.8;1.15] р2<0.05 | 1.2 [1.1;1.3] р2<0.05 р3<0.05 |
left ventricular end-diastolic dimension (LVEDD), | 4.7[4.35; 4.95] | 4.4 [4.15;4.75] р2<0.05 | 4.95 [4.65;5.1] р2<0.05 р3<0.05 |
ejection fraction (EF). % | 62[60; 65] | 64.5 [61.0;66.5] | 62.0[60.0;65.5] |
Left atrium anteroposterior dimension (LA) | 3.1[2.9; 3.4] | 3.75[3.4;4.1] р1<0.05 | 4.15 [3.5;4.35] р3<0.05 |
p1 - significant difference between control and MS;
p2 - significant difference between MS and chronic CHD with MS; p3- significant difference between control and chronic CHD with MS.
Підвищений вмісту кортизолу та пролактину у жінок третьої групи, на нашу думку, може свідчити про збережену бар’єрну функцію, і зниження ризику розвитку ускладнень.
Порівнюючи першу і третю групи, спосте- рігаються гендерні відмінності: підвищення
Increase to content of cortisol and prolactin for women 3 groups, to our opinion, can testify to the stored barrier function, and to the decrease of risk of development of complications.
Comparing the first and third groups, there are gender differences: increase of prolactin
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Таблиця 3
Показники, одиниці виміру | Контроль чn=19 жn=23 | Пацієнти віком до 40 років ч n=23 ж n=59 | Пацієнти віком понад 40 років чn=29 ж n=27 |
Пролактин (ж), нг/мл | 11,34±1,17 | 24,27±2,61 p1 <0,05 p2<0,05 | 13,05±1,05 p2<0,05 |
Пролактин (ч), нг/мл | 7,9±0,59 | 12,83±1,46 | 9,45±0,53 |
Тиреотропний | 1,95±0,27 | 4,32±0,45 | 6,18±1,8 |
гормон, ж | p1<0,05 | p2<0,05 | |
мкОд/дл | p2<0,05 | p3<0,05 | |
Тиреотропний гормон, (ч) мкОд/дл | 2,05±0,25 | 2,53±0,66 p2<0,05 | 9,08±3,35 p2<0,05 p3<0,05 |
Вільний тироксин, (ж)нг/дг | 1,35±0,06 | 1,4±0,11 | 1,395±0,07 |
Вільний тироксин, (ч)нг/дг | 1,37±0,06 | 1,47±0,09 | 1,38±0,06 |
Кортизол, (ж) нг/мл | 152,33±10,06 | 243,4±16,3 p1<0,05 p2<0,05 | 164,2±20,5 p2<0,05 |
Кортизол, ч нг/мл | 158,85±15,8 | 237,17±13,6 p1<0,05 p2<0,05 | 169,78±18,77 p2<0,05 |
Примітка: ч – чоловіки; ж – жінки. p1 - різниця значуща між контролем і МС; p2 - різниця значуща між МС та ХІХС з МС; p3 - різниця значуща між контролем та ХІХС з МС.
Table 3
Parameters | Control group Men n=19 Women n=23 | Patients younger than 40 years Men n=23 Women n=59 | Patients older than 40 years Men n=29 Women n=27 |
Prolactin (women), ng/ml | 11.34±1.17 | 24.27±2.61 p1<0.05 p2<0.05 | 13.05±1.05 p2<0.05 |
Prolactin (men), ng/ml | 7.9±0.59 | 12.83±1.46 | 9.45±0.53 |
Thyroid-stimulating hormone, mkOd/dl (women), | 1.95±0.27 | 4.32±0.45 p1<0.05 p2<0.05 | 6.18±1.8 p2<0.05 p3<0.05 |
Thyroid-stimulating hormone, (men), mkOd/dl | 2.05±0.25 | 2.53±0.66 p2<0.05 | 9.08±3.35 p2<0.05 p3<0.05 |
Free thyroxinе, (women), ng/dg | 1.35±0.06 | 1.4±0.11 | 1.395±0.07 |
Free thyroxinе (men), ng/dg | 1.37±0.06 | 1.47±0.09 | 1.38±0.06 |
Cortisol, ng/ml (women) | 152.33±10.06 | 243.4±16.3 p1<0.05 p2<0.05 | 164.2±20.5 p2<0.05 |
Cortisol, (men),ng / ml | 158.85±15.8 | 237.17±13.6 p1<0.05 p2<0.05 | 169.78±18.77 p2<0.05 |
p1- significant difference between control and MS; p2 - significant difference between MS and chronic CAD with MS; p3- significant difference between control and chronic CAD with MS.
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
пролактину і ТТГ у жінок третьої групи, за нормальних рівнів вищезазначених гормо- нів у чоловіків першої групи.
Отже, враховуючи результати досліджень чотирьох груп, на нашу думку, марке- ром ХІХС є гормон пролактин, підвищений вміст якого у третій групі збігається клініч- но з відсутністю ХІХС. Оскільки третя група представлена жінками до 40 років, то можна вважати, що діагноз ХІХС у жінок згаданого віку треба брати під певний сумнів.
Подаємо клінічні випадки.
Пацієнт В., 38 років, госпіталізований зі скаргами на біль у ділянці серця стискаю- чого характеру. Згідно з анамнезом, вва- жає себе хворим протягом 3 років, відколи почав відчувати вищезазначені скарги на фоні збільшення маси тіла. Діагноз ХІХС МС з ожирінням був підтверджений на підставі клінічних, електрокардіографіч- них критеріїв, відповідно до рекоменда- цій Європейського товариства кардіологів (2017).
Загальний холестерин – 10,0 ммоль/л; ТГ – 2,6 ммоль/л; ЛПВЩ – 1,1 ммоль/л; ЛПНЩ – 5,56 ммоль/л; ЛПДНЩ – 1,2
ммоль/л; КА – 8,09;
Пролактин – 8,1 нг/мл; Кортизол – 326,55нг/мл ; ТSH – 17,5мкОд/дл; f T4
– 1,05 нг/дг.
Результати ехокардіографії: ПШ – 1,4 см; висхідна аорта – 3,2 см; МШП – 1,3 см; ТЗСЛШ – 1,4 см; КДРЛШ – 4,9 см ; ФВ – 61%; ЛП – 4,4см.
Пацієнтка Н., 33 роки, потрапила в ста- ціонар зі скаргами на біль у проекції серця стискаючого характеру, відчуття важкості за грудиною. Вважає себе хворою протягом 1 року, відколи підвищилась маса тіла і з’я- вились вищезазначені скарги.
Під час обстеження виявили такі результати.
Загальний холестерин – 4,1 ммоль/л; ТГ – 1,9 ммоль/л; ЛПВЩ – 1,35 ммоль/л; ЛПНЩ
– 2,0 ммоль/л; ЛПДНЩ – 0,86 ммоль/л;
Пролактин - 32,25 нг/мл; Кортизол –
and TSH for the women of 3 group, at the normal levels of such hormones for the men of a 1 group.
In our opinion, taking into account the results of studies of 4 groups, hormone prolactin is a marker of chronic CAD. Elevated level of this hormone in 3rd group concurs clinically with the absence of CAD. Since the 3rd group was represented by women younger than 40 year old, it can be assumed that the diagnosis of chronic CAD in these patients should be taken for some doubt.
We present to your attention clinical cases.
Patient V. 38 years old, hospitalized with complaints of compressive pain in the heart area. According to anamnesis, he has been ill for 3 years since he began to feel these complaints. The diagnosis of chronic CAD with MS in obesity was confirmed on the basis of clinical, electrocardiographic criteria, according to the recommendations of the European Society of Cardiology (2017).
TCH – 10.0 mmol / l; ТG – 2.6 mmol / l; HDL CH – 1.1 mmol / l; LDL CH – 5.56
mmol / l; VLDL CH – 1.2 mmol / l , CА – 8.09;
Prolactin – 8.1 ng / ml; cortisol – 326.55 ng / ml; ТSH – 17.5 mkOd / dl; f T4 – 1.05 ng / dg
Echocardiography: RV – 1.4 cm; АО –
3.2 cm; IVST – 1.3 cm; LVPWT– 1.4 cm; LVEDD – 4.9 cm ; EF – 61%; LA – 4.4
cm.
Patient N. 33 y entered the hospital with complaints of compressive pain in the projection of the heart, a feeling of retrosternal heaviness. She has been ill for 1 year, since the weight of body increased and these complaints appeared.
The following results were found:
TCH – 4.1 mmol / l; ТG – 1.9 mmol / l; HDL CH – 1.35 mmol / l; LDL CH – 2.0
mmol / l; VLDL CH, – 0.86 mmol / l
Prolactin – 32.25 ng / ml; cortisol – 255.4
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
255,4нг/мл; ТSH – 7,5мкОд/дл;
f T4 – 1,1 нг/дг.
Результати ехокардіографії: ПШ – 1,4 см; висхідна аорта – 3,2 см; МШП – 1,3 см; ТЗСЛШ – 1,4 см; КДРЛШ – 4,9 см; ФВ
– 62%; ЛП – 4,4см.
З врахуванням скарг, анамнезу, об’єктив- них даних, діагностовано МС з ожирінням ІІІ ступеня.
Отож, діагноз МС з ХІХС та ожирінням під- тверджений у пацієнта В., 38 років, тоді як у пацієнтки Н., 33 роки, діагноз ХІХС не під- тверджений, про що може свідчити підви- щений вміст пролактину.
Пацієнт М., 48 років, поступив зі скаргами на стискаючий біль за грудиною.
Результати дослідження ліпідного спек- тра: ЗХС – 6,78 ммоль/л; ТГ – 2,6 ммоль/л; ЛПВЩ – 0,8 ммоль/л; ЛПНЩ – 4,8 ммоль/л; ЛПДНЩ – 1,18 ммоль/л; КА – 7,48у.о.;
Пролактин – 7,01 нг/мл; Кортизол – 104,59 нг/мл; ТSH – 1,1 мкОд/дл; f T4
– 1,05 нг/дг;
Показники ехокардіографії: ПШ – 2,7 см; висхідна аорта – 3,2 см; МШП – 1,3 см; ТЗСЛШ – 1,2 см; КДРЛШ – 5,1 см ; ФВ – 65%; ЛП – 4,2 см.
Пацієнтка С., 58 років, звернулась до лі- каря з приводу відчуття тиснучого болю у ділянці серця.
ЗХС – 5,34 ммоль/л; ТГ – 2,98 ммоль/л; ЛПВЩ – 1,1 ммоль/л; ЛПНЩ – 2,89
ммоль/л; ЛПДНЩ – 1,35 ммоль/л; КА – 3,85 у.о.;
Пролактин – 7,06нг/мл; Кортизол – 116,5 нг/мл; ТSH – 5,06 мкОд/дл; fT4
–1,14 нг/дг;
ЕхоКГ: ПШ – 1,6 см; висхідна аорта – 3,3 см; МШП – 1,2 см; ТЗСЛШ – 1,2 см; КДР- ЛШ – 4,7 см; ФВ – 65%; ЛП – 4,4 см.
Отож, діагноз МС з ХІХС та ожирінням вери- фікований в обох пацієнтів.
ng / ml; ТSH – 7.5 mkOd / dl; f T4 – 1.1 ng / dg;
Echocardiography: RV – 1.4 cm; АО –
3.2 cm; IVST – 1.3 cm; LVPWT – 1.4 cm; LVEDD – 4.9 cm; EF – 62%; LA –
4.4 cm.
Taking into account complaints, anamnesis, objective data, MS with obesity III degree was diagnosed.
Thus, the diagnosis of chronic CAD with MS in obesity was confirmed in patient B, 32 years, whereas in a patient N, 37 years, the diagnosis of chronic CAD has not been confirmed, which may indicate an increased prolactin level.
Patient M., 48 years old, has filed com- plaints of compression for the sternum.
Results of the study of the lipid spectrum:
TCH – 6.78 mmol / l; ТГ – 2.6 mmol / l; HDL CH – 0.8 mmol / l; LDL CH – 4.8 mmol
/ l; VLDL CH, – 1.18 mmol / l, CА – 7.48
Prolactin – 7.01 ng / ml; cortisol – 104.59 ng / ml; ТSH – 1.1 mkOd / dl;
• f T4 – 1.05 ng / dg;
Echo: RV – 2.7 cm; АО – 3.2 cm; IVST –
1.3 cm; LVPWT – 1.2 cm; LVEDD – 5.1 cm
; EF – 65%; LA – 4.2 cm.
Patient C, 58-year-old (female) came to the doctor with pressing pain in the heart.
TCH – 5.34 mmol / l; ТГ – 2.98 mmol / l; HDL CH – 1.1 mmol / l; LDL CH – 2.89
mmol / l; VLDL CH – 1.35 mmol / l; CА – 3.85
Prolactin – 7.06 ng / ml; cortisol – 116.5 ng / ml; ТSH – 5.06 mkOd / dl; fT4 –1.14 ng / dg;
Echocardiography: RV – 1.6 cm; Ao – 3.3 cm; IVST – 1.2 cm; LVPWT – 1.2 cm; LVEDD – 4.7 cm; EF – 65%; LA – 4.4 cm.
Diagnosis of chronic CAD with MS in obesity has been verified in both patients.
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Для підтвердження ХІХС з МС та ожирінням має значення стать і вік. Підвищений вміст пролактину у жінок до 40 років збігається з фертильним віком і об’єктивними ознаками відсутності ХІХС. Збільшення в цій групі у жінок ТТГ може свідчити про субклінічний гіпотиреоз з розвитком метаболічної кардіо- патії при ожирінні, що підтверджується в лі- підному спектрі та клініко-функціональних показниках.
Отже, критеріями прогнозування розвитку ХІХС при МС з ожирінням є пролактин і ТТГ. Ці критерії, на нашу думку, можуть бути ді- агностичними маркерами ХІХС.
Thus, age and gender are very important for the confirmation of chronic CAD with MS in obesity. The elevated levels of prolactin in women younger than 40 year old coincide with fertility and with objective signs of the absence of CAD. Increased TSH level in this group may indicate subclinical hypothyroidism with the development of metabolic cardiopathy in obesity. It is confirmed in the lipid spectrum and clinical and functional parameters.
Consequently, prolactin and TSH are the prognostic criteria of the development of CAD with MS in obesity. In our opinion, these hormones can be diagnostic markers of CAD.
Antonopoulos A.S., Oikonomou E.K., Antoniades C., Tousoulis D. From the BMI paradox to the obesity paradox: the obesity – mortality association in coronary heart disease. Obesity Reviews 2016; 17(10): 989–1000 DOI: 10.1111/obr.12440 doi: 10.1089/met.2009.0079.
Brenta G. Why can insulin resistance be a natural consequence of thyroid disfunction? J Thyroid Res 2011; 3: 129-143.
Flegal K.M., Carroll M.D., Kit B.K., Ogden C.L. Prevalence of Obesity and Trends in the Distribution of Body Mass Index Among US Adults, 1999-2010. JAMA 2012; 307(5): 491-
497. doi:10.1001/jama.2012.39.
Ghike S.M. Metabolic syndrome – A truly psychosomatic disorder? A global hypothesis.
MEDICAL HYPOTHESES 2016; 97: 46 –53.
Grattan D.R. 60 YEARS OF NEUROENDOCRINOLOGY: The hypothalamo-prolactin axis. J Endocrinol 2015; 226(2): 101 – 122. doi:10.1530/JOE-15-0213 https://www.ncbi.nlm.nih. gov/pmc/articles/PMC4515538/?report=reader
Gundogan K., Bayram F., Gedik V. [et al.] Metabolic syndrome prevalence according to ATP III and IDF criteria and related factors in Turkish adults. ARCHIVES OF MEDICAL SCIENCE 2013; 9(2): 243-253. DOI: 10.5114/aoms.2013.34560
Hinnouho G.M., Czernichow S., Dugravot A. [et al.] Metabolically healthy obesity and the risk of cardiovascular disease and type 2 diabetes: the Whitehall II cohort study. Eur Heart J 2015; 36(9): 551–559. doi: 10.1093/eurheartj/ehu123
International Diabetes Federation Epidemiology Task Force Consensus Group. The IDF consensus world wide definition of the metabolic syndrome. International Diabetes Federation. Brussels: 2005. (Available at: ww.idf.org/webdata/docs/IDF_ Metasyndrome_definition.pdf).
Iwen K., Schroder E., Brabant G. Thyroid hormone and the metabolic syndrome. Eur Thyroid J 2013; 2(2): 83-92.
Kamalesh M., Campbell S., Ligler L. Metabolic syndrome does not predict an increased risk of coronary disease in patients with traditional risk factors referred for stress imaging study. Metab Syndr Relat Disord. 2010; 8(3): 223-8.
Kapadia K.B., Bhatt P.A., Shah J.S. Association between altered thyroid state and insulin resistance. J Pharmacol Pharmacother 2012; 3(2): 156–160.
Kazakou P., Kyriazopoulou V., Michalaki M., Ierodiakonou V., Psyrogiannis A., & Habeos I Activated hypothalamic pituitary adrenal axis in patients with metabolic syndrome. Hormone and metabolic research 2012; 44(11): 839-844.
Lopes HF, Corrêa-Giannella ML, Consolim - Colombo FM, Egan BM. Visceral adiposity syndrome.
Diabetol Metab Syndr 2016; 8(40): doi: 10.1186/s13098-016-0156-2
Оригінальні дослідження: клінічні науки Research: Clinical sciences
Montazerifar F., Bolouri A.A., Mozaffar M.M., Karajibani M. The Prevalence of Metabolic Syndrome in Coronary Artery Disease Patients. CARDIOLOGY RESEARCH 2016; 7(6): 202- 208 DOI: 10.14740/cr507w
Matsuda M., Shimomura I. Increased oxidative stress in obesity: implications for metabolic syndrome, diabetes, hypertension, dyslipidemia, atherosclerosis, and cancer. Obesity Res Clin Pract 2013; 7(5): 330-341.
Ozdemir E.D, Caglar G.S, Akgul E.[et al.]. The Association between Prolactin, High-Sensitivity C-Reactive Protein and Framingham Risk Score in Menopause. Gynecol Obstet Invest 2014; 78 (2): 119-123.
Popovic D., Damjanovic S., Djordjevic T., Martic D., Ignjatovic S., Milinkovic N., ... & Arena
R. Stress hormones at rest and following exercise testing predict coronary artery disease severity and outcome. Stress 2017; 20(5): 523-531.
Preston S.H., Stokes A. Obesity Paradox. Epidemiology 2014; 25(3): 454–461. doi: 10.1097/ EDE.0000000000000075
Rodriguez ACI, Epel ES, White ML, Standen EC, Seckl JR, & Tomiyama AJ. Hypothalamic- pituitary-adrenal axis dysregulation and cortisol activity in obesity: a systematic review. Psychoneuroendocrinology 2015; 62: 301-318.
Therkelsen K.E., Abraham T.M., Pedley A., Massaro J.M., Sutherland P., Hoffmann U., & Fox CS. Association between prolactin and incidence of cardiovascular risk factors in the Framingham Heart Study. Journal of the American Heart Association 2016; 5(2): e002640.
22. Vliet-Ostaptchouk J.V., Nuotio M.L., Slagter S.N. [et al.]. The prevalence of metabolic syndrome and met-
abolically healthy obesity in Europe: a collaborative analysis of ten large cohort studies. BMC Endocrine Disorders 2014; 14(9) DOI: 10.1186/1472-6823-14-9
Стаття надійшла 5.04.2018
Після допрацювання 7.06.2018
Прийнята до друку 8.08.2018